In de afgelopen tien jaar heeft Switch op honderden middelbare scholen het anti-pestprogramma Survivors! gespeeld voor vele tienduizenden leerlingen. Uit mailtjes, sms´jes en appjes van leerlingen en gesprekken met leraren, konden we het al opmaken, maar nu is het wetenschappelijk aangetoond: Survivors! werkt!
Aangetoonde effectiviteit
Communicatieonderzoekster Joanne Amse van de Universiteit Twente deed het afgelopen jaar onderzoek naar de effectiviteit van Survivors! en nam bij meer dan duizend leerlingen een vragenlijst af. Amse: “Door een aantal schrijnende gevallen van pesten in de afgelopen jaren is de vraag naar anti-pestprogramma’s gegroeid. Mede door de recentelijk gestelde eisen vanuit de overheid, is ook de noodzaak van wetenschappelijk aangetoonde effectiviteit flink toegenomen.”
Doelstellingen
Het doel van Survivors! is om de meerderheid te activeren zich tegen het pesten te keren. Amse onderzocht of kennis, houding en het voornemen tot verdedigend gedrag na het programma zijn veranderd. Het onderzoek toont aan dat Survivors!, dat zich richt op het groepsproces rondom pesten, effectief is gebleken.
In haar onderzoek keek Amse naar vijf doelstellingen van Survivors!; 1) bewustwording van de eigen rol en de rol van anderen in het groepsproces van pesten; 2) bewustwording van de eigen en gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de sfeer in de klas, en het beschermen van (online) grenzen; 3) kennis over pesten en wat te doen tegen (cyber)pestsituaties; 4) houding ten opzichte van pesten; 5) vertrouwen in eigen verdedigend gedrag en de verwachte uitkomsten van verdedigend gedrag.”
Conclusies
Het onderzoek concludeert dat de kennis over pesten bij leerlingen na het zien van Survivors! en de les erna, is toegenomen. De leerlingen zijn zich meer bewust van de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de sfeer in de klas en de eigen verantwoordelijkheid van het beschermen van (online) grenzen. De leerlingen weten nu beter wat pesten is en wat ze kunnen doen tijdens (cyber)pestsituaties om het pesten te stoppen. Na Survivors! is de houding van leerlingen ten opzichte van ‘zwakke’ leerlingen verbeterd en de leerlingen zijn er meer van overtuigd dat niemand het verdient om gepest te worden. Amse: “Omstanders spelen een belangrijke rol in het pestproces door het toekijken, het (bewust of onbewust) aanmoedigen van het pesten en hun gebrek aan steun voor de slachtoffers. Het mobiliseren van deze ‘zwijgende meerderheid’ is essentieel voor effectieve interventieprogramma’s vanuit het groepsperspectief. Dit is precies wat Survivors! doet.”
Schoolbrede aanpak
Switch Onderwijsprojecten wil scholen daarom aanmoedigen om te kiezen voor een schoolbrede aanpak tegen pesten. Survivors! is daarvoor een goede start. Een schoolbrede aanpak waarborgt de effectiviteit van het interventieprogramma op lange termijn. Het onderzoek reikt ook verbeterpunten aan. Daar gaat Switch mee aan de slag, want elke gepeste leerling is er een teveel. We staan open voor vervolgonderzoek en samenwerking met middelbare scholen om hen te helpen tot een schoolbrede aanpak te komen. We blijven Survivors! door ontwikkelen. De resultaten van dit onderzoek zijn daarvoor een uitstekend vertrekpunt. Zolang er nog gepest wordt, zetten wij ons in om leerlingen hoop te bieden op een leuke middelbare schooltijd!
De samenvatting van het onderzoek kunt u hier downloaden. Mocht u het volledige onderzoek willen ontvangen, dan kunt u een mail sturen naar joanne.bijleveld@yfc.nl.